آفریقا یا اِفریقا سومین قاره پهناور جهان پس از آسیا و آمریکا است. با مساحتی حدود ۳۰٬۲۲۱٬۵۳۲ کیلومتر مربع ۲۰٫۳٪ از مجموع خشکیهای زمین را در بر میگیرد. عرض این قاره حدود ۸۰۰۰ کیلومتر از شمال به جنوب و طول آن در حدود ۷۴۰۰۰ کیلومتر از شرق به غرب میباشد. آفریقا با بیش از یک میلیارد نفر جمعیت (طبق آمار ۲۰۰۵) دارای ۶۱ کشور بوده که حدود یک هفتم از جمعیت جهان را در خود جای دادهاست.
این قاره از شمال به دریای مدیترانه، از شمال شرق به کانال سوئز و دریای سرخ، از شرق به خلیج عدن، از جنوب شرق به اقیانوس هند، و از غرب بهاقیانوس اطلس محدود میشود.
آفریقا در دو سوی خط استوا قرار گرفته و نواحی اقلیمی متعددی را در بر میگیرد؛ آفریقا تنها قارهای است که از منطقه معتدله شمالی تا منطقه معتدله جنوبی امتداد یافتهاست (با فرض در نظر نگرفتن قاره پیوسته آمریکا). به دلیل فقدان بارشهای منظم طبیعی و آبیاری، و نیز تاحدودی عدم وجود سیستمهای تودهای یخ یا سفرههای زیرزمینی کوهستانی، هیچگونه اثر معتدل کننده طبیعی بر اقلیم به استثنای نزدیک سواحل در آن وجود ندارد. در مرکز آفریقا (نزدیک استوا) نیمی از سال بارانی میباشد که دارای هوای گرم و مرطوب است و جنگلهای زیبایی را پدیدمیآورد که عمری بیشتر از یک نیم سال ندارد چرا که بعد از این فصل بارانی، گرمایی سخت و طاقت فرسا تمام منطقه را فرا میگیرد و هیچ جانوری طاقت آن را ندارد و پس مدتی آن جنگلها به بیابانی خشک و بی آب و علف تبدیل میشود. (نیمه دیگر سال گرم و خشک است که در مجموع طبیعتی ۲ فصل را پدیدمیآورد)
بزرگترین کشور آفریقا الجزایر و کوچکترین منطقه آن جزایر سیشل که در اقیانوس هند میباشد. کوچکترین کشور ناحیه خشکی آن گامبیا است.
شمالیترین نقطهٔ آفریقا دماغه الغیران (درکشور تونس (شهر))، جنوبیترین نقطه دماغه آگولهاس (در کشور آفریقای جنوبی)، شرقیترین نقطه دماغه گوآردافوئی (در کشور سومالی)و غربیترین نقطه نوک المادی (در کشور دماغه سبز) میباشد.
آب و هوای آفریقا از اقلیم گرمسیری تا فراشمالگان در بالاترین قلههای آن در نوسان است. در ناحیه شمالی آن عمدتاً بیابان یا مناطق بایر وجود دارد، در حالی که مناطق مرکزی یا جنوبی شامل دشتهای گرم (استوایی) و نواحی جنگلی بارانی بسیار متراکم میباشد. با این همه دو نوعی همگرایی در الگوهای گیاهی همچون ساحل و استپ غالب است.