دانلود رایگان تحقیق تهاجم فرهنگی

دانلود رایگان  تحقیق تهاجم فرهنگی

فرمت فایل word  و قابل ویرایش و پرینت

تعداد صفحات: 20

مقدمه ای در باب تهاجم و تعامل فرهنگی

خبرگزاری "مهر" - گروه دین واندیشه : بحث تهاجم فرهنگی از بحثهای زنده دو دهه اخیر در ایران زمین بوده است. این بحث البته مختص به جامعه ایران نیست و بسیاری از فرهنگها - و به تعبیری همه آنها - با آن مواجه هستند .آنچه در ذیل می آید در حکم مقدمه ای بر این بحث مهم اما دشوار است.

بحث تهاجم فرهنگی هرچند در دو دهه اخیر یکی از گفتمانهای مسلط جامعه فکری ایران تبدیل شده است اما این بحث نه مختص به این دوره از تاریخ ایران است و نه اختصاص به فرهنگ ایرانی - اسلامی ما دارد .  حتی هم اکنون در اروپا و امریکا که مهد تمدن غرب هستند گفتمان تهاجم فرهنگی ،  گفتمانی غالب به شمار می رود

بحث تهاجم فرهنگی هرچند در دو دهه اخیر یکی از گفتمانهای مسلط جامعه فکری ایران تبدیل شده است اما این بحث نه مختص به این دوره از تاریخ ایران است و نه اختصاص به فرهنگ ایرانی - اسلامی ما دارد .  حتی هم اکنون در اروپا و امریکا که مهد تمدن غرب هستند گفتمان تهاجم فرهنگی ،  گفتمانی غالب به شمار می رود. از اهمیت این بحث همین بس که فرهنگ مهمترین بخش حیات یک تمدن به شمار می رود و ضربه زدن بدان همه وجوه و شوون دیگر زندگی انسانی را تحت الشعاع قرار می دهد و به همین جهت است که روشنفکران دیار ما ، روشنفکران دیگر فرهنگهای پیرامونی و حتی روشنفکران و مشفقان غربی، تا بدین حد در این باب سخن گفته اند. در این مقال قصد ما آن است که در ابتدا ماهیت تهاجم فرهنگی را مشخص کنیم و تعریف جامع و مانعی از سرشت این پدیده فرهنگی ارایه کنیم، سپس به فرهنگ ایرانی - اسلامی خودمان نقبی بزنیم و توضیح دهیم تاًثیرات این پدیده در فرهنگ ما چه بوده و چه اثراتی آن را تشدید کرده اند و در این راستا ، پژواکهای تهاجم فرهنگی در عرصه های گوناگون را نیز به بررسی خواهیم نشست و آنگاه سعی خواهیم کرد راهکارهایی متناسب با مشکل شناسی ارایه کنیم .

کمتر جایی در جهان است که آثار فراوان تمدن غرب در آن به چشم نیایند . این آثار همانها هستند که به نظر بسیاری از متفکران، روح و پیامی را با خود دارند و اینگونه نیست که فقط بتوان از این پدیده ها استفاده کرد بدون آن که با روح آن کاری داشت

 اگر بخواهیم تعریفی از تهاجم فرهنگی ارایه کنیم ناگزیریم آن را محدود به تاًثرات آن در جهان مدرن کنیم و به همین جهت است که پیش و بیش از هر چیز باید درمفهوم مدرنیته تمرکز کنیم. مدرنیته با وجود همه نکات مثبت و منفی، از پاره ای جهات فرهنگی منحصربفرد در تاریخ بشری به حساب می آید . یکی از این مشخصه های منحصربفرد مدرنیته آن است که واجد ابزارها و وسایلی شده است که به آسانی روح مدرنیته را در سرتاسر جهان پراکنده اند. این ویژگی بدون شک مختص تمدن جدید غرب است و تنها این فرهنگ است که این چنین  جهان را  مجذوب خود نموده است. در این نکته شکی نیست که روح مدرنیته پیام آور جهانشمولی و وحدت عقلی همه انسانها بوده و این نکته بوفور و بوضوح در آثار دو تن از معروفترین سلسله جنبانان آن؛ دکارت و کانت آشکار است. هر دوی این متفکران از عقلانیتی جانبداری می کنند که اولاً قایل به وجود آن در همه انسانها بودند و ثانیاً اعتقاد داشتند با این عقل می توان به سعادت بشریت امید داشت و این دو آموزه به حق پایه های مدرنیته را تشکیل می دهند. در تاریخ بشریت کم نبوده و نیستند تمدنها و تعالیمی که کم و بیش به این آموزه ها اعتقاد داشته اند اما آنچه باعث می شود تمدنی چون تمدن غرب چنین فراگیر شود دسترسی به یکی از محصولات تمدن جدید یعنی تکنولوژی غرب است که این محصول، راه را بر بسط زودهنگام و فراگیر دیگر محصولات و به تبع روح تمدن غرب گشود. به همین جهت است که کمتر جایی در جهان است که آثار فراوان تمدن غرب در آن به چشم نیایند . این آثار همانها هستند که به نظر بسیاری از متفکران، روح و پیامی را با خود دارند و اینگونه نیست که فقط بتوان از این پدیده ها استفاده کرد بدون آن که با روح آن کاری داشت.

فرهنگ در صورتی زنده است که بتواند داد و ستد داشته باشد، بگیرد و بدهد . از این جهت تهاجم فرهنگی علاوه بر تفوق فرهنگی بر فرهنگ دیگر و نفوذ در آن ، باید فرهنگ مبداء را دچار اختلالاتی نیز بکند و این مهمترین مشخصه تهاجم فرهنگی است

تا اینجای کار البته ایرادی به بسط تعالیم فرهنگ غرب نیست چون ما در سرتاسر تاریخ شاهد نضج فرهنگهایی بوده ایم که توانسته اند بر فرهنگهای دیگر تاًثیر بگذارند. اصلاً تاریخ فرهنگها و تمدنها تاریخ تعاملات است. فرهنگ در صورتی زنده است که بتواند داد و ستد داشته باشد، بگیرد و بدهد . از این جهت تهاجم فرهنگی علاوه بر شروط مذکور، یعنی تفوق فرهنگی بر فرهنگ دیگر و نفوذ در آن ، باید فرهنگ مبداء را دچار اختلالاتی نیز بکند و این مهمترین مشخصه تهاجم فرهنگی است. کاری که غرب با فرهنگهای دیگر کرد این بود که منظومه مدون همه فرهنگهای دیگر را به هم ریخت. فرهنگهای پیشا مدرن مطمئناً بدون ضعف نبودند اما با شیوه های متناسب با آیین خود به سامان عرصه های گوناگون می پرداختند، با بروز مدرنیته آنها نه توانستند مدرنیته را اخذ کنند و نه توانستند مانند گذشته به زندگی خود ادامه دهند. به تعبیر اندیشمندی ، کاری که مدرنیته با همه فرهنگها از جمله فرهنگ ایرانی - اسلامی ما کرد این بود که حالتی برزخی و نه این و نه آنی در فرهنگ ما به وجود آورد و این همان چیزی است که می توان نام آن را تهاجم فرهنگی گذاشت. خواهیم دید که بخش مهمی از این وضعیت را خود ما به جهت عدم واکنش صحیح در مقابل غرب دامن زدیم اما روح و ماهیت تهاجم فرهنگی در